Sasa pala e le Palemia le faatalalē

By Lanuola Tusani Tupufia 09 April 2016, 12:00AM

E le’i numi lava upu a le Palemia o Tuilaepa Sa’ilele Malielegaoi ananafi ina ua fesiligia o ia e uiga i le tane suau’u mata’utia lea na mu i le uafu i Matautu i le Aso Gafua.

“O le mea lenei e tupu pe a faatalale tagata,” o lana faaaliga lea. E tusa ai ma Tuilaepa, ana sasao le afi i isi tane ia o loo latalata ane, na te mautinoa lelei lava e matua aafia ai le Taulaga atoa o Apia.

Ana faapea foi e pa, e mu ai le Tusitala, fale tetele o le malo ma aga’i atu ai i le maota o le Palemene ma isi lava fale talu ai –o (iinei i Sogi) o loo teu ai suau’u ma penisini,” o le faaaliga lea a Tuilaepa. 

I lona tuua’ia o tagata faigaluega ma le kamupani e noatia ai o le P.P.S. ona o lona faatamala, fai mai le Palemia sa le tatau lava ona i ai se galuega e faaaoga ai se afu e latalata i tane suau’u. Na ia ta’utino foi e faapea ua uma ona tilotilo le malo i se fuafuaga e mautinoa o lea mea na tupu i le Aso Gafua- e le toe tupu mai.

“Ina ia puipuia i tatou mai ia uiga faatamala, ua i ai fuafuaga ina ia aveese ia tane e toe faatutū i se nofoaga e mamao ese ma e le latalata i ni fale tetele (i totonu o le taulaga) ma nofoaga ia e tumutumu ai tagata ina leai se tasi e afaina ai,” o lana faaaliga lea. Fai mai Tuilaepa ua na matua faafetaia le Atua mo lana puipuiga ma alii tinei-afi ia sa tau ma le sasaoo le afi. Na te faafetaia foi ona o se tane suau’u, lea na mu, ae le o se tane penisini po o se tane kesi. O le pogai lea na faigofie ai ona titina le afi ona o le suau’u ma e le pasae e pei o le penisini. 

 “O le pogai lea e le tatau ai ona tatou nofonofo solo talu ai o loo faaauau pea ona tupu le atiina a’e o Samoa ma i totonu o le isi 40 tausaga, o le a sili atu ona tele pusa oloa tetele e aumai iinei.”

Ia, o le a la le fuafuaga a le malo?

E talitonu Tuilaepa o le uafu faava-o-malo ua fuafuaina i Vaiusu o le ala lea e tatau ona ui ai.

 “E le o se fuafuaga e mafai ona faatino i le tausaga fou,” o le faaaliga lea a Tuilaepa. E tatau ona fai ni talanoaga e uiga i le faatupeina o lea galuega talu ai-e le mafai ona matou amata talanoa i ai ae leai se mea e faia.”Na toe ta’ua e le Palemia le tausaga muamua na fai ai se suesuega e uiga i se uafu i Vaiusu o le tausaga lea 1972. Fai mai a ia ina ua aveese se lipoti o mea na maua i sailiga ma toe laga i luga ina ua tele na’ua mataupu tau avanoa na tula’i mai le uafu i Matautu.

I le lua aso talu ai, o mau e faapea semanu e talepe e lea afi le uafu, ma faatama’ia ai se vaega tele o le gataifale o Apia ma lamatia ai le faitau selau ma selau o soifua ua lamatia, na teena e le Petroleum Products Supplies Ltd (P.P.S). “O ia tane na fuafuaina i se faiga e le mafai ai ona faatama’ia i se afi,” o le faaaliga lea a le Pule Faatonu o le P.P.S. o Fanene Samau Sefo.

 “Ou te talitonu o le aveeseina na manaomia ona o fuafuaga tau le puipuiga ae o le afi lava ia, e leai se taimi e faapea ai o le a sosolo i fafo atu o le tane. O loo si’omia ia tane e se pa simā-o le mea lea- afai e mama i tua se suau’u-e nofo lava i totonu o le aupā o loo si’omia ai.” Sa le amana’ia foi e Fanene atugaluga e uiga i se laina o paipa e pamu mai ai le suau’u mai le uafu i le nofoaga autu o le P.P.S. i Sogi.

 “O lenei paipa o loo tanu i lalo o le eleele i se loloto e ono futu,” o lana faamalamalamaga lea. “Ina ua tupu le faalavelave, sa faamau e tagata faigaluega ki uma ma e leai se avanoa e ono tupu ai se faalavelave faapena talu ai- e manaomia e soo se afi le okesene….e leai se okesene e mafai ona o’o i lalo i le mea o loo loka ai le laina o paipa.” E tusa ai ma Fanene, o le pa na tupu pe tusa o le itula e 10 i le taeao-o le taimi lea sa galulue ai ni tagata faigaluega se to’alua o le P.P.S. e fai se galuega tau le toe faaleleia. “Na amata le la galuega mai le tane muamua, lona lua ma o le tane lona tolu ma o le tane mulimuli foi lea-na tupu ai le faalavelave,” o lana faaaliga lea. 

O se alii su’esu’e e noatia mo le ata ma le faatinoina o le galuega a le vaega mo tane, o Peseta Konelio Tone, fai e manino lava le mataupu e faapea o le tulaga na vaia na talitonu ai tagata e faapea sa mafai ona sasao atu le afi i fafo atu o le tane.  Ae ui o lea-o lona talitonuga e faapea o ia tane na fuafua i se tulaga lea e saogalemu.

Tusa pe na pa i fafo lona tapuni, e i ai lava isi faiga e taofia ai se afi. E tusa ai ma Peseta-ana tafe i fafo le suau’u-o loo i ai se tane e vavae i ai lea e mafai ona faaaoga e aveese ai le suauu ina ia le mafai ona afaina ai le siosiomaga ma le afaina ai tagata o loo nonofo latalata i le uafu.

By Lanuola Tusani Tupufia 09 April 2016, 12:00AM
Samoa Observer

Upgrade to Premium

Subscribe to
Samoa Observer Online

Enjoy unlimited access to all our articles on any device + free trial to e-Edition. You can cancel anytime.

>