O la’u tala foi

12 January 2016, 12:00AM

1. Matauina i Tala Fou se fesili a se tasi o tamaitai faipisinisi fai mai-“O le a se mea o le a totoe mo tupulaga o lalovaoa? A toe faaupu la lea fesili ina ia malamalama atili-ona faapea lea-“O a ni manuia o le a totoe mo tupulaga fai mai o Samoa?

A silasila la i lea tala ua avea ma faavae o le fesili a le tamaitai o Moe Lei Samoa-fai mai o se ‘alu’alu toto e fealua’i solo e faatau atu ni oloa-ua le fai ona ia faia lea tulaga-ona alu ane lea ua moe i luma o lona faleoloa! Ia-e le o faaalia le pogai ua moe ai lea ‘alu’alutoto i lumafale o le faleoloa o Moe-ae talu ai o lea tamaitai-masalo e i ai foi ni ona ia alo-o le pogai lea ua oso ai lona alofa i lea tamaitiiti.

Afai la e sa’o a’u-e le taumate o le pogai lea ua oso ai lona alofa i lea tamaiti-tusa lava pe le o sana tama! O le pogai lea ua fesili mai ai Moe ia i tatou uma lava-afai o le lumana’i lea o alo ma fanau a le atunuu i le lumana’i-o le a le tulaga o le a la le tulaga o le a o’o i ai?

O lea foi ua aumai ai e Moe le faataitaiga-O ia o se tamaitai fai pisinisi-ae o le tulaga lea ua i ai nei-ua aumai pisinisi a Saina mai fafo-ma ua faoa ai manuia o tagata faipisinisi a Samoa lava ia!Afai la o pisinisi ia e faalagolago i ai fanau i le lumana’i-ae o lenei ua pei o le “mama e to i fofoga”-ona ua faoa e tagata ese poo tagata mai fafo manuia sa tatau ona teu faapelepele mo tagata faipisini moni a Samoa!

Afai la o le tulaga lea o le a tatou alu ai –o a la ni manuia o le a totoe mo tupulaga o lalovaoa o Samoa? Afai o tele ni tupe o maua e le Malo mai Saina-o lona uiga o le taui lea o le aumai o tupe ia Samoa-ae toe o mai ma tagata Saina e toe la’u atu? Ia- atonu o mataupu nei atoa ma le isi anoano-e tatau ona faamuamua e sui faatutu mo le faiga-palota ia Mati! Faamuamua le manuia o tagata o le atunuu-ae le o le manuia o tagata ese!

Ae afai la o se maliega lea a Samoa ma Saina e aumai tupe-toe aumai ai ma Saina e fai a latou pisinisi iinei- ae tapunipuni pisinisi a tagata Samoa, o lona uiga-o lea ua amata ona pulea e Saina Samoa-ma- e faatoa tatou iloa lava le tonu-pe afai e tulai mai se faiga-malo fou i le lumana’i! O le a sou taofi?

2. Matauina foi i se isi ulutala fai mai ua faafiafiaina matua e se atalii-ma o lea ulutala e faasino i le alii o Vaega Toelupe lea o loo filo i le 100 tamaiti ua tuuina atu i ai sikolasipi e a’oa’oina ai i fafo mo le 2016. 

O Vaega Toelupe fai mai sa aoaoina i le Kolisi a Robert Lousi Stevenson-ma o le a aoga i Fiti mo le tolu tausaga i mataupu o le Political Science ma le Social Work-ua na filifilia ia mataupu ona o lona fiafia i ai-fai mai o mataupu ia o loo tutupu i le lalolagi i le taimi nei! Ia afai la ua toe maua e alo ma fanau a Samoa nei avanoa-ia atonu o le laolao lea ua aumai e le Atua ina ia manuia ai fanau a Samoa!

A e a toe manatu i aso ua mavae a’o fai i Samoa nei Suega o le School Certificate ma le University Entrance –o avanoa lautele ia sa maua e alo ma fanau a Samoa i lena vaitaimi! O le lelei la o lea taimi pe a faatusatusa i le taimi nei-e pasi loa lata UE poo le University Entrance –e te alu sa’o lava i soo se Iunivesite i totonu o Niu Sila-ma o le faitoto’a lea sa maua ai e tupulaga o Samoa i lena vaitau aoaoga lelei i Samoa nei ma Niu Sila!

Maumau la pe ana faapea o faaauau pea e o’o mai i le taimi-semanu e o atu sa’o lava alo ma fanau a Samoa ulufale loa i soo se Iunivesite i totonu o Niu Sila! Ae paga lea-ua ese foi nei taimi-ma peiseai a maua lava le avanoa i le Iunivesite Aoao o Samoa-ia ona faapea lea ua lava lena-ae o le malae o le manuia-o se malae tele ma o lou lava faatamala o le a e le manuia ai! O le a sou taofi? 

3. O loo matauina pea e le mamalu o le atunuu o loo alala ma afifio i Sinamoga faasolo atu ai i Alafua i afiafi-po uma -le pisapisao o taavale ma latou laau pese-ma e tiga foi ona fai faiga-lotu – e le o mafai lava e nei tagata (ua le iloa pe o ni tagata ola pe ua feoti) ona faaaoga o latou mafaufau! Afai e le o faia ni lotu a o latou aiga i le afiafi-ona o lea e nonofo filemu i o latou aiga se’ia mae’a faiga-lotu a isi tagata-ona faatoa o ane lea e fai le latou tauvaga laau-pese-poo le taavale a ai e sili ona leotele! Ua le o iloa la-pe o iloa e le Malo nei faiga o loo fai e nei tagata pe leai-aemaise ai lava i taimi o faiga-lotu i afifi!

Afai la o iloa e le Malo-o le fesili la=o fea o i ai le PUMA ma le latou tulafono sa tapu ai ma faasa ia faiga? O toe i ai se PUMA pe ua leva ona oti? E a pe a avatu tasi nei tagata ma latou taavale ma laaupese se’i tātā tasi i outou lumafale i afiafi uma ona outou malamalama ai lea i le faatiga lea e feagai ma ia tagata o le atunuu i aso uma? A tuu ai lava lenei faatautala ma le le migao e fai pea? O tagata ia e faia nei faiga o le tupulaga mitavale ma isi ua tau matutua ae ua tau faaletonu ulu! O nisi foi atonu o felelei i le marijuana ona tu’u ai lava lea e fai lenei faavalevalea! Afai la ua le mafai e le Malo ona fai se fofo o lenei mataupu- e a la pe a faataga mai loa matou-matou te faia le faiga e titina ai ia faiga le mafaufau ma le le migao e fai i taimi o faiga-lotu i afiafi-ma le taimi e tofafa ai le atunuu! O le a sou taofi? 

4. Matauina pea felafoa’iga i le va o le Palemia ma le Itu Agai poo le Tautua Samoa Party-e tusa ai ma latou fuafuaga mo le faiga-palota! O le tulaga la ua aliali mai- e peiseai e musu le tasi itu pe a faaaoga e le isi itu se vaega poo nisi o a latou fuafuaga mo le Faiga Palota Lautele ia Mati. O le fesili la- o le a le pogai o le felautoa’i? Afai o ni fuafuaga e manuia ai le atunuu- o le a le pogai e tete’e ai fua le isi vaega faa-upufai?

A tatou tilotilo la i le HRPP-o lea ua savali i le 40 tausaga o latou faafoeina lo tatou Malo-ae talu ai o le atunuu e faia le tonu ma tofia le Vaega e faafoeina le Malo i le Palota o loo loma nei-o ai la le Pati e tatau ona faafoeina lo tatou Malo? O manaomia e le atunuu se suiga pe leai? Afai ua tatou fiu e matitiva- e faigofie lava le faiga e aveese ai le mativa! O le a le faiga-filifili se faiga-malo fou na te mafai ona fai se suiga ina ia manuia ai le atunuu! Ae afai o loo e fiafia lava oe e te mativa-o lau faitalaia lena. Ae mo i latou uma e i ai aiga-alo ma fanau e tausi-o lau filifiliga-e manuia ai lou aiga-ae le manuia i ni folafolaga ma ni upu suamalie! O le a sou taofi?

12 January 2016, 12:00AM
Samoa Observer

Upgrade to Premium

Subscribe to
Samoa Observer Online

Enjoy unlimited access to all our articles on any device + free trial to e-Edition. You can cancel anytime.

>