O SALEVAO-SEALI’ITU-MATAFAGA MA VAVE-Mai le ‘Tusi o le Suaga-a le-Vaatele’

13 July 2016, 12:00AM

(Faaauau mai Ananafi)

E alu atu la le aitu Savaii lea o Uliamoa-ua ulufia e Fiti le fale. Ona tago lea ua susunu le fale -ae o loo i ai le pepe a Sinalevaiana-o lona igoa o “Salevao”. Ona tagi aue ai lea o Sinalevaiana ma alaga-‘ia alofa mai se aitu o Samoa ma lavea’i mai. Ua talalī le fale- ae ua atili ai ona faataiō Sinalevaiana. Sa utu le malama i Lano- lea ua igoa nei o le ‘Ava o Utumalama’ ma o le Maota o I’iga. 

O le taimi tonu lea o alu i gauta o le Faasaleleaga- le seuga a Vave ma Sealiitumatafaga-ae faalogo atu i le alaga a le teine o Sinalevaiana. Ona ifo ai lea iina o le seuga a Sealiitumatafaga ma Vave. Ona maua ai lea o le upu a le atunuu-“Ua ifo le na’aloa e pei o le Seuga nai Amoa.” 

Ua taufetuli atu Sealiitumatafaga ma Vave -ua fetagofi ifo i le taualuga o le fale- ma se’i atu ai le tama a Sinalevaiana. Ona tuu lea o le tama i totonu o le ‘ato-seu a Vave. Ua toe alu le Seuga- ae fai atu Sealiitu ia Vave,-“A e seu-‘aua e te seu tafilia le na’a-leaga e le oge lavelave le vao.” Ona seu lea o Vave, ae peitai-ua totō le lupe. Ona alu lea o Vave e aumai le lupe-ae fo’i atu-ua i totonu o le ‘ato-seu a Sealiitu-le tamaitiiti. Ua alu pea le seuga ma ua o’o i Sataua, a’o le taimi lea-o loo i ai le malaga i Sataua. 

Ona faapea lea o Sealiitu ia Vave-ina ua to timuga i le po-“Ta o i le malaga lea- pe maua ai se ta mea’ai.” E o atu-e ‘ai’u’ū le malaga-vagana ai le olomatua e toatasi- na na avane mea’ai mo i la’ua. 

Ua momoe le malaga i le po, tatu’u uma i lalo pola- ae sisi na o le pola e tasi. Ona o ane loa lea o Sealiitu ma Vave i le po-ua seu uma agaga o le malaga-ae tu’u ai lava na o le agaga o le olomatua lea na alofa ane ia i la’ua. E o atu le nuu o Sataua i le taeao- ma le manatu o loo momoe le malaga-ae maua atu -ua feoti uma lava. 

O Sataua o loo i ai le nofoaga e igoa o “Alugaloa” na maliliu ai lea malaga. E faapea le tala-o iinei-na maua ai le gao o Iva, o “Iva Moeloloa.” Ona tagi lea o le tamaitiiti ua fia vaai i lona tina, ona o lea o Sealiitu ma Vave i le eleele e igoa o Sauā i Satupa’itea. Na ala ona o tama i lea mea- ona o le teine o Tumupu’e-o lona tina o le Salemuliaga-a’o le tina foi o le tamaitiiti-o le Salemuliaga. 

Ona siva lea o le teine o Tumupu’e e faa-na ai le tama. O iinei la na faatoa na ai loa Salevao -ina ua vaai atu-e pei lava le teine lea e siva mai-o lona tina. Peita’i –o loo mulimuli atu pea le aitu o Ulioamoa-e mana’o lava e fasioti le tamaitiiti. O iinei la-na sala ai loa e Vave le ulu o Ulioamoa, ua pa’ū i lalo ma taavalevale solo. Ona maua ai lea o le upu “Ua siva Salevao-ae taavavale ulupoo.” 

O iinei foi na totō ai le tava’e-toto -poo le atigipoo o Ulioamoa-aua ua pa’ū i lalo ma taavalevale solo- ae tafetotoi uma. O le upu foi e faapea na taavavale ulupoo-e na o le tasi lava le ulupoo na taavalevale-o le ulupoo lea o Ulioamoa. Ona o lea o Sealiitu ma Vave ua ave le tamaitiiti i le isi ogaeleele o Samanā, ua sama ai le pute o le tamaitiiti e Salemuliaga. Ona maua ai lea o “Taeao Faitauina”-O le “Taeao na i Sauā” ma le “Taeao na i Samanā.” O Taeao ia ua ta’ua o “Taeao o Lauga”-poo “Taeao na i Pule.”

13 July 2016, 12:00AM
Samoa Observer

Upgrade to Premium

Subscribe to
Samoa Observer Online

Enjoy unlimited access to all our articles on any device + free trial to e-Edition. You can cancel anytime.

>